Vrij van angst?

Er is weer een nieuw jaar begonnen. Geen idee wat dit jaar gaat brengen, maar we wensen je in ieder geval een angstvrij 2024!

Net als in de jaren hiervoor, zal ook in 2024 angst op de loer liggen. Je hoeft geen trendwatcher te zijn om dat aan te zien komen. Volgens een recent onderzoek van het CBS (2022) is 86,1% van de Nederlanders gelukkig. Je zou anders denken als je de media leest. Voortdurend worden er om ons heen angsten aangewakkerd. En die angsten tasten ons geluk aan. Het wordt steeds weer duidelijk: ons geluk is niet vanzelfsprekend en het is kwetsbaar.

Voor veel mensen is het hun diepste angst hun geluk te verliezen.

IJsberg

Er zijn een hoop dingen waar je bang voor kunt zijn, of je op zijn minst zorgen over kunt maken. Een oorlog, klimaatverandering, milieuverontreiniging, polarisatie in de samenleving, AI dat de wereld gaat overnemen, geweld, aanslagen, onheil dat je kinderen kan treffen. En dat is nog maar het topje van de ijsberg.

Wanneer je al het slechte nieuws uit de media op je in laat werken en beseft dat het kwaad reëel is, kan je hier op verschillende manieren op reageren. Je kunt vluchten, vechten, bevriezen, depressief worden of cynisch. Maar je kan ook je kop in het zand steken, het kwaad negeren en net doen alsof er niets aan de hand is. Herken je jezelf in een van de reacties?

Paradox

Bekende ‘internetmonnik’ Nicolaas Sintobin schreef ooit dat aan de oorsprong van het kwaad in de wereld, angst ligt. Als dat zo is, moet echte godsdienst een antwoord kunnen bieden op de angst. Dan citeert hij deze ogenschijnlijk paradoxale uitspraak van de theoloog John McMurray:

”De stelregel van de bedrieglijke godsdienst luidt als volgt: Wees niet bang; vertrouw op God en Hij zal ervoor zorgen dat waar je bang voor bent niet zal gebeuren. De stelregel van de ware godsdienst is het tegenovergestelde: Wees niet bang, het is best mogelijk dat datgene waar je bang voor bent ook echt zal gebeuren; maar je hoeft er gewoon geen angst voor te hebben.”

Dat lijkt natuurlijk een dooddoener van de bovenste plank. Toch is dit juist wat de Bijbel zegt op angst.

365 dagen

Tijdens de Kerstdagen heb je in het kerstverhaal misschien wel gehoord dat engelen, de boodschappers van God, steeds weer beginnen met de uitspraak ‘wees niet bang’. En waarom hoeven wij niet bang te zijn? Omdat de engelen goed nieuws brengen. God is niet tegen de mensen, hij is juist voor ons. Sterker nog, wanneer Hij zijn Zoon naar de wereld stuurt, krijgt hij onder anderen de naam Immanuel. Dat betekent ‘God met ons’. Echt geluk vind je bij Hem!

In de Bijbel staat meer dan 365 keer de tekst: ‘Wees niet bang!’ Wauw! Meer dan 365 keer. Dat is meer dan genoeg voor elke dag van het nieuwe jaar.

Misschien is dat wel iets om toe te voegen aan je lijstje van goede voornemens: elke dag beginnen met de uitspraak: wees niet bang!

Hoop

Angst is een krachtige emotie. En tegenover angst staat hoop, net zo’n krachtige emotie. Het is net als met licht. Met maar een klein vlammetje wordt totale duisternis weggedreven. Zo krachtig is het. Het is constructiever om je te vullen met hoop, dan met angst. Al helemaal als je nadenkt over de gevolgen van langdurige angst. Maar je vullen met hoop. Dat valt niet altijd mee, want de ellende in deze wereld wordt ons opgedrongen door de media. Je kan er haast niet aan ontsnappen. Je kan het wel de ‘propaganda van het kwaad’ noemen. Want waar de media (en wijzelf) vaak minder aandacht voor hebben, is al het goede dat er iedere dag gebeurt. Maar onder de radar, haast onopgemerkt, vindt er een beweging plaats. God is bezig met de uitbreiding van zijn Koninkrijk. Een Koninkrijk van vrede, rust, liefde en waar angst geen plek heeft. Dat Koninkrijk is er deels al. Er is hoop! Dus de vraag is: met welke ogen kijk je?

Hoop vs. optimisme

Volgens de beroemde Franse socioloog Jacques Ellul is er een belangrijk verschil tussen optimisme en hoop. Optimisme doet niet meer dan vol verwachting uitkijken naar wat komen gaat. Hoop zet aan tot actie, inspireert om daadwerkelijk mee te werken aan dat wat komen gaat.

Als wij dat iedere dag op onze manier, in onze eigen omgeving doen, zal dat de krant meestal niet halen, maar het verandert wel de wereld!

Leven vanuit het geloof dat er een God is die met ons is, is anders dan naïef optimisme en de verwachting dat alles over rozen zal gaan. Jezus zegt: “Maak je dus geen zorgen over de volgende dag. Want de volgende dag zal weer zijn eigen zorgen met zich meebrengen.” (Matteüs 6:34, BasisBijbel) Het kwaad is dus aanwezig in deze wereld. In allerlei verschillende vormen en gradaties, elke dag opnieuw. Maar piekeren over morgen helpt niet. Kijk vandaag het kwaad in het gezicht en overwin het door de hoop op het goede. Dit is niet iets wat je alleen hoeft te doen. Jezus wil je komen helpen. Hij zegt: “Ik ben alle dagen met jullie, totdat de tijd van de wereld om is.” (Matteüs 28:20)

In goede handen

In de Bijbel zegt Jezus dit: “God houdt zoveel van de mensen, dat Hij zijn enige Zoon aan hen heeft gegeven. Iedereen die in Hem gelooft, zal niet verloren gaan, maar zal het eeuwige leven hebben.” (Johannes 3:16). Als God zoveel van de wereld houdt, dan mogen we er vanuit gaan dat het goed komt. Jezus kwam om de wereld te verlossen van het kwaad. Hij overwon de dood. Nu werkt Hij met Zijn Heilige Geest door ons heen aan zijn Koninkrijk op deze aarde, onstuitbaar. En op een dag komt Jezus terug voor de finishing touch. Wat er ook gebeurt, hoeveel angst er ook wordt gezaaid, de toekomst ligt in goede handen.

Meer weten?

We denken vaak van onszelf dat we best dapper zijn, maar angsten en zorgen kunnen ongemerkt onze dag beheersen. De meeste mensen ervaren elke dag angst… Wil je ontdekken hoe je met angst kan omgaan en de moed van hoop kan opvatten? Volg dan de Audio Guide ‘Angst overwinnen’ met Wilma Veen.

Dit is een gastblog van Daniël de Wolf, voorganger bij de Kerk van de Nazarener in Rotterdam | Geredigeerd door Rifka Koudijs.