Pale Blue Dot

Eind jaren tachtig. Ergens in de ruimte vliegt de Voyager 1 met meer dan 60.000 km/uur naar de rand van ons zonnestelsel. De officiële missie is inmiddels beëindigd als een van de NASA-medewerkers op het idee komt om een foto te laten maken van de aarde. De Voyager is inmiddels op 6 miljard kilometer afstand – een absoluut record. Dan draait de camera zich om en maakt een ‘familieportret’ van het zonnestelsel.

Het duurt maanden voordat de beelden pixel voor pixel de aarde bereiken. Maar het resultaat is overweldigend – met name vanwege één foto. Deze laat een groot zwart vlak zien. Daar doorheen lopen een paar korrelige (maar reusachtige) zonnestralen. En verder: niets. Geen zon, geen planeten, geen andere sterren. Althans, zo lijkt het even. Maar midden in een van de zonnestralen is een vaag blauw puntje te zien. De afmeting: 0,12 pixel. Zo klein dat geen enkel detail te zien is. Dat als je je hoofd wegdraait, het puntje verdwijnt.

Dat onooglijke, vage blauwe puntje is planeet Aarde.

De foto wordt wereldberoemd. Carl Sagan, de NASA-man die op het idee kwam om het familieportret te maken, schreef er later onder andere dit over:

Dat is hier. Dat is thuis. Dat zijn wij. Iedereen die je liefhebt, die je kent, waar je ooit van hebt gehoord, elk mens die ooit was, leefde daar. De optelsom van onze vreugde en verdriet, duizenden sterke religies, overtuigingen en doctrines, elke jager en prooi, elke held en lafaard, elke schepper en vernietiger van beschaving, elke koning en arme boer, elk jong verliefd stelletje, elke vader en moeder, elke corrupte politicus, elke superster, elke zondaar en heilige in de geschiedenis van de mensheid leefde daar –op een korreltje stof gevangen in een zonnestraal. (1)

Het maakt ons nietig en nederig, betoogt Sagan, en zet alles waar we ons vaak druk om maken in perspectief. Denk eens aan al die koningen, keizers en krijgsheren die bloed verspilden om maar voor even de macht te krijgen – over een fractie van een pixel.

Hij heeft natuurlijk gelijk. En dat heeft David ook, de oude Israëlische koning, die zich in een van zijn liederen afvraagt wat de mens eigenlijk voorstelt in het licht van de hemel, de maan en de sterren, en zich verbaast over God die omziet naar mensenkinderen.

De aarde is minder dan een stofje op het familieportret van het heelal. De mens is niets in vergelijking met de natuurelementen. Maar op het familieportret van mijn gezin, deze zomer in de bergen gemaakt, zie ik vijf unieke mensen met een verleden, heden en toekomst, met mogelijkheden, creativiteit, vreugde. Elk ervan gezien, gekend en geliefd door de schepper van het heelal. Als dat geen wonder is…

(1) Sagan, Carl (1994). Pale Blue Dot: A Vision of the Human Future in Space (1st ed.). New York: Random House. ISBN 0-679-43841-6.